दिवाळी संपली की वेध लागतात ते पवित्र मार्गशीर्ष महिन्याचे! २०२५ मध्ये मार्गशीर्ष महिना कधी सुरू होत आहे? पहिला गुरुवार २० की २७ नोव्हेंबरला? महालक्ष्मी व्रताची पूजा मांडणी आणि नैवेद्य कसा असावा? जाणून घ्या सविस्तर.

हिंदू धर्मात श्रावणाइतकाच पवित्र मानला जाणारा महिना म्हणजे ‘मार्गशीर्ष’. या महिन्यात घरोघरी श्रीमहालक्ष्मीची घटस्थापना केली जाते. सुवासिनी अत्यंत श्रद्धेने मार्गशीर्ष गुरुवारचे व्रत (Margashirsha Guruvar Vrat) करतात. २०२५ मध्ये हे व्रत कधी सुरू होत आहे आणि त्याचे नियम काय आहेत, हे पाहूया.

२०२५ मध्ये मार्गशीर्ष महिना कधी सुरू होतोय?

पंचांगानुसार, कार्तिक अमावास्या २० नोव्हेंबर २०२५ रोजी दुपारी १२:१६ ला संपत आहे. त्यामुळे मार्गशीर्ष महिन्याची सुरुवात २१ नोव्हेंबर २०२५ (शुक्रवार) पासून होत आहे.¹

पहिला गुरुवार २० की २७ नोव्हेंबर?

अनेकांचा असा गोंधळ होऊ शकतो की २० नोव्हेंबरला गुरुवार आहे, मग व्रत त्या दिवशी सुरू करायचे का? तर नाही. २० नोव्हेंबरला कार्तिक अमावास्या आहे. शास्त्रानुसार अमावास्येला घटस्थापना केली जात नाही. त्यामुळे मार्गशीर्ष महिन्यातील पहिला गुरुवार २७ नोव्हेंबर २०२५ रोजी आहे.

मार्गशीर्ष गुरुवार २०२५ च्या तारखा (Margashirsha Guruvar 2025 Dates)

यंदाच्या मार्गशीर्ष महिन्यात एकूण ४ गुरुवार येत आहेत. विशेष म्हणजे दुसऱ्या गुरुवारी दत्त जयंती असल्याने हा दिवस अत्यंत शुभ मानला जात आहे.

पूजा मांडणी आणि साहित्य (Puja Sahitya & Vidhi)

महालक्ष्मीची स्थापना ईशान्य कोपऱ्यात किंवा देवघरासमोर चौरंग मांडून करावी.

पूजेसाठी लागणारे साहित्य:

• तांब्याचा कलश, ५ आंब्याची किंवा विड्याची पाने.
• नारळ (शेंडी असलेला), तांदूळ (अक्षता), नाणे, सुपारी.
• महालक्ष्मीचा फोटो किंवा मूर्ती, श्रीयंत्र.
• हळद-कुंकू, फुले (कमळ/झेंडू), दूर्वा, अगरबत्ती, कापूर.
• ५ प्रकारची फळे.

पूजा मांडणीच्या सोप्या स्टेप्स:

1. सकाळी लवकर स्नान करून स्वच्छ वस्त्र (शक्यतो लाल/पिवळे) परिधान करा.
2. चौरंगावर लाल कापड अंथरा आणि त्यावर तांदळाची रास (अष्टदल कमळ) तयार करा.
3. कलशात पाणी, सुपारी, नाणे, दूर्वा आणि हळद-कुंकू टाका.
4. कलशाच्या मुखावर ५ पाने लावून त्यावर नारळ ठेवा. हा कलश म्हणजे साक्षात लक्ष्मीचे रूप आहे.⁴
5. कलशाला हार आणि कापसाचे वस्त्र (गेज्जे वस्त्र) घाला.
6. कलशाच्या पुढे लक्ष्मीचा फोटो आणि श्रीयंत्र ठेवा.
7. सर्वात आधी गणपतीची पूजा करा, त्यानंतर कलशाची आणि लक्ष्मीची मनोभावे पूजा करा.
8. ‘श्रीमहालक्ष्मी व्रत कथा’ (Mahalakshmi Vrat Katha) वाचल्याशिवाय हे व्रत पूर्ण होत नाही, त्यामुळे कथेचे वाचन अवश्य करा.⁵

नैवेद्य काय दाखवावा? (Naivedya Ideas)

महालक्ष्मीला गोडाचा नैवेद्य प्रिय आहे. तुम्ही प्रत्येक गुरुवारी वेगळा नैवेद्य दाखवू शकता:

• पहिला गुरुवार: दूध-साखर किंवा बासुंदी आणि पुरी.
• दुसरा गुरुवार (दत्त जयंती): विष्णू आणि लक्ष्मी दोघांना प्रिय असलेली खीर किंवा शिरा.
• तिसरा गुरुवार: गाजरचा हलवा किंवा नारळाची वडी.
• चौथा गुरुवार (उद्यापन): पुरणपोळीचा साग्रसंगीत स्वयंपाक (वरण-भात, भाजी, कोशिंबीर, भजी, कुरडई आणि पुरणपोळी).⁴

उद्यापन कसे करावे?

१८ डिसेंबर २०२५ ला शेवटचा गुरुवार आहे. या दिवशी पूजा करून ५ किंवा ७ सुवासिनींना (आणि एका कुमारिकेला) घरी बोलावून हळद-कुंकू द्यावे. त्यांना फळ, एक वाटी दूध आणि महालक्ष्मी व्रत कथेचे पुस्तक वान म्हणून द्यावे. गाईला नैवेद्य खाऊ घालावा.⁷

टीप: या काळात सकारात्मक विचार करा आणि ‘ओम महालक्ष्म्यै नमः’ या मंत्राचा जप करा.

(ही माहिती आपल्या मित्र-मैत्रिणींना नक्की शेअर करा आणि मार्गशीर्ष महिन्याचे पुण्य मिळवा!)