घालीन लोटांगण – एक भक्तिपूर्ण प्रार्थना

भारतीय संस्कृतीमध्ये स्तोत्र आणि प्रार्थना ह्या आत्मशुद्धी आणि ईश्वराशी संवादाचे साधन आहेत. ‘घालीन लोटांगण’, ‘त्वमेव माता’, ‘कायेन वाचा’, आणि ‘अच्युतं केशवं’ ही चार स्तोत्रे आपल्या मनाला शांती, भक्ती आणि आनंद देतात.

ही पृष्ठ याच भक्तिमार्गाची अनुभूती वाढवण्यासाठी सादर करत आहोत.

१. घालीन लोटांगण वंदीन चरण

घालीन लोटांगण वंदीन चरण । डोळ्यांनी पाहिन रूप तुझे ।
प्रेमें आलिंगीन आनंद पूजन । भावे ओवाळिन म्हणे नामा ।।

अर्थ:

या स्तोत्रात भक्तीचा कळस दाखवला आहे. भक्त म्हणतो की, “मी तुला नमस्कार करतो, तुझे चरण वंदन करतो. माझ्या डोळ्यांनी तुझे रूप पाहतो, प्रेमें तुला आलिंगन करतो आणि आनंदाने तुझे पूजन करतो. माझ्या भावनेने तुला ओवाळतो.”

महत्त्व:

• हे स्तोत्र संत नामदेवांनी रचलेलं आहे.
• हे भक्तीभाव प्रकट करणारे अत्यंत गोड आणि हृदयस्पर्शी आहे.
• सकाळच्या प्रार्थनेत हे पठण केल्यास मन शांत होते.

२. त्वमेव माता पिता त्वमेव

त्वमेव माता पिता त्वमेव । त्वमेव बन्धुः सखा त्वमेव ।
त्वमेव विद्या द्रविणं त्वमेव । त्वमेव सर्वं मम देवदेव ।।

अर्थ:

“हे देव! तूच माझी आई आहेस, वडील आहेस, बंधू आहेस, सखा आहेस. तूच माझं धन, विद्या, आणि सर्वस्व आहेस. माझ्यासाठी सर्व काही तूच आहेस.”

महत्त्व:

• हे स्तोत्र आपण ईश्वराशी असलेल्या नात्यांचे दर्शन घडवते.
• अध्यात्मिक एकात्मतेचा अनुभव देते.
• विद्यार्थ्यांसाठी विशेष उपयुक्त प्रार्थना.

३. कायेन वाचा मनसेंद्रियैर्वा

कायेन वाचा मनसेंद्रियैर्वा । बुध्यात्मना वा प्रकृति स्वभावात् ।
करोमि यद्यत् सकलं परस्मै । नारायणायेती समर्पयामि ।।

अर्थ:

“देवा! मी जे काही करतो – शरीराने, वाणीने, मनाने, बुद्धीने किंवा स्वाभाविक पद्धतीने, ते सर्व तुझ्या चरणी समर्पित करतो.”

महत्त्व:

• ही संपूर्ण समर्पणाची भावना आहे.
• भक्तीयोग आणि कर्मयोग याचा संगम.
• मन आणि कर्म यांची शुद्धता वाढवणारी प्रार्थना.

४. अच्युतं केशवं राम नारायणम्

अच्युतं केशवं राम नारायणम् । कृष्णदामोदरं वासुदेवं भजे ।
श्रीधरं माधवं गोपिकावल्लभम् । जानकीनायकं रामचंद्रं भजे ।।

अर्थ:

“मी अच्युत, केशव, राम, नारायण, कृष्ण, दामोदर, वासुदेव, श्रीधर, माधव, गोपिकावल्लभ, जानकीनायक श्रीराम यांची भक्ती करतो.”

महत्त्व:

• विष्णु भगवानाचे विविध रूप येथे वर्णन केले आहे.
• सर्व नामांनी प्रभूची स्तुती केली आहे.
• नित्य नामस्मरणासाठी उत्तम स्तोत्र.

या स्तोत्रांचे फायदे

• मनाची शांती व एकाग्रता वाढवते
• भक्तीभाव वाढवते
• घरामध्ये सकारात्मक ऊर्जा निर्माण करते
• संपूर्ण कुटुंबासाठी योग्य पठण
• अध्यात्मिक जीवनाची सुरुवात करणारे शक्तिशाली शब्द

हे स्तोत्र कधी म्हणावे?

वेळ	प्रभाव
सकाळी	दिवसभरासाठी सकारात्मक ऊर्जा
झोपण्यापूर्वी	शांत व विश्रांत झोप
पूजाविधीत	आध्यात्मिक शक्तीचा अनुभव
अडचणीच्या वेळी	मनोबल व विश्वास वाढवतो